On Speaking Terms

On Speaking Terms is een doorlopend onderzoek naar ruimtes die dialoog over beladen onderwerpen – die gerelateerd zijn aan architectuur – bespreekbaar te maken en te faciliteren. Het doel is om dit op een inclusieve manier te doen (door zo veel mogelijk betrokkenen in het gesprek te betrekken), om tot nieuwe inzichten te komen en om de thema ’s op de politieke en ruimtelijke agenda te zetten.

Zo transformeerden we de lege ruimte van kunstinstelling Nest in Den Haag naar een experimentele tentoonstellingsruimte (afbeelding 1). We cureerden de tentoonstelling met vijf kunstwerken die het wij-zij denken en het ik-ver sus-de-ander in onze samenleving bevragen. Deze werden getoond in een nieuw gebouwde architectuur binnen de muren van Nest. Om de kunstwerken heen hebben we een decor gebouwd waardoor de bezoeker de kunstwerken telkens vanuit een ander ruimtelijk perspectief kan ervaren om zo de verschillende waarheden achter de werken te ontdekken. Een arena in het hart van Nest nodigde bezoekers uit om nieuwe ideeën te vormen en deze te bediscussiëren. Samen met Stichting Discussiëren Kun je Leren organiseerden we dialog en tussen verschillende schoolklassen om zo de onderwerpen en kunstwerken bespreekbaar te maken. Dit leidde tot een doorlopende samenwerking met Stichting Discussiëren Kun je Leren, waarbij we verschillende locaties ruimtelijk hebben getransformeerd om zo de dialogen meer democratisch te maken, het gevoel van veiligheid te vergroten en ze inhoudelijk te versterken.
In samenwerking met de Balie organiseerden we een drieluik over de rol van architectuur in het creëren van inclusieve steden. We onderzochten dit aan de hand van landen als Bosnië-Herzegovina en Syrië die verwoest zijn door oorlog en weer opnieuw moeten worden opgebouwd, maar ook West -Europese steden als Amsterdam, Stockholm en Parijs die door de verschuiven de demografische samenstellingen hun identiteit opnieuw moeten bevragen en bouwen aan nieuw en gedeeld erfgoed. Om de gesprekken aan te laten sluiten bij het thema bouwden we decors. Door het thema hierin beeldend en ruimtelijk te maken konden de sprekers zich op een meer concrete manier verhouden tot de onderwerpen waardoor het gesprek sterker en inhoudelijker werd. De sprekers waren: Mohamed Al Mufti, Bengin Dawood, Chris Keulemans, Afaina de Jong, Floris Alkemade, Qaisar Mahmood, Jennifer Tosch, Aart Oxenaar.

Het winnen van de Jonge Maaskantprijs 2017 zagen we als een kans om de prijsuitreiking te transformeren naar een inhoudelijk gesprek over de architect uur van asielzoekerscentra in Nederland. Met onze ervaring in de Bijlmerbajes in Amsterdam (getransformeerd tot een asielzoekerscentrum in 2017-2018) bespraken we de geleerde lessen uit deze casus. Zo was de architectuur van de Bijlmerbajes niet passend voor een asielzoekerscentrum en hingen de tralies nog aan de façades. Door met alle beslissende partijen het gesprek aan te gaan hadden wij in de maanden voorafgaand aan de prijsuitreiking geprobeerd de tralies te verwijderen. Omdat deze door meerdere partijen gezien werden als ‘zonnewering’ in plaats van tralies, werd dit een moeizaam proces die we in onze film ‘Blinds’ gedocumenteerd hebben. Deze film is vertoond tijdens de prijsuitreiking en leidde ver volgens tot zeven schriftelijke Kamervragen in de Tweede Kamer en een nieuw e opdracht van het Atelier Rijksbouwmeester om de verbetering van de architectuur van asielzoekerscentra te onderzoeken en als resultaat een advies te geven aan de overheid.