De Alchemist

Een queeste naar een mysterieuze ontdekkingswereld

Dit project omvat twee nieuwbouwwoningen op een smal kavel in Amsterdam Noord, in een zelfbouwbuurt vlakbij het IJ. De kavel gaf de vrijheid om één of meerdere woningen te bouwen. Ik besloot er twee te realiseren. Eén om zelf in te wonen en de andere om te verkopen. Zo begon ik aan een uitdagend experiment: een bouw- en ontwikkelproject samen met mijn vrouw waarin ik zowel opdrachtgever zou zijn als architect.

Inspiratiebron voor het concept van ons huis was een reis naar Marrakesh, een stad met een bijzondere ruimtebeleving en prikkeling van al je zintuigen. Daar zijn smalle, hectische straten als een labyrint met elkaar verbonden. Interieurs hebben er geborgen ruimtes die helder zijn gerangschikt rond besloten patio’s en daken zijn benut als verblijfsplekken waar je zicht hebt op de bergen in de verte en ontsnapt aan de hectiek van de straat.

Dit leidde in mijn ontwerp tot oplossing waarbij verschillende, geborgen ruimtes op verrassende manier aan elkaar worden geschakeld zodat elke ruimte een eigen, unieke, kwaliteit en oriëntatie bezit.

Om de kwaliteiten van de locatie optimaal te benutten, legden we de woonverdieping zo hoog mogelijk zodat we in de verte het water van het IJ zouden zien. Je kijkt hier ver weg en neemt zo fysiek afstand van de hectiek op straat. De woonruimte bereik je direct vanuit de lift.

De symbolisch centrale plek van het huis, de haard, hebben we verbonden met de horizon: Tegenover de houtkachel is een glazen erker waar je 180 graden kunt wegkijken. Een overhoekse verbinding en het voor de vloerranden langs laten gaan van het glas zijn twee bouwkundige principes die zijn verenigd in de glazen erker, die oneindigheid representeert.

Wisselingen in oriëntaties spelen een hoofdrol. De zitkamer en de woonkeuken trokken we uit elkaar, maar zijn tegelijkertijd met elkaar verbonden. De zitkamer aan de noordzijde met neutraal licht heeft een andere sfeer dan de woonkeuken op het zuiden die refereert aan een Arabische markt met gefilterd zonlicht.

Ook verticale oriëntaties zijn verwerkt. De woonkamer bereik je vanuit de woonkeuken over een glazen vloer. Hierdoor kijk je 10,5 m naar beneden. Dit is de zenith die de hoger gelegen woning verbindt met de aarde. Met een lichtfontijn van beneden naar boven wordt de verticaliteit extra benadrukt.

De daken worden volledig ingericht als tuinen, waardoor – ondanks de verdichting en verharding die wordt aangebracht – een waterbuffer wordt gemaakt voor hemelwater en een bijdrage wordt geleverd aan de biodiversiteit in de stad. De daktuin met zicht op het IJ heeft altijd zon, maximale privacy en is door zijn omslotenheid juist verbonden met de hemel.

De ambitie was om qua energiegebruik zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. Dit huis is daarom voorzien van grondbronnen om te verwarmen en te koelen. Omdat de grond onder het huis vervuild is, bleek dat een hele opgave. Aangezien de gemeente aanvankelijk aansluiting op het stadswarmte-netwerk verplichtte, moest ook zij overtuigd worden.

We hebben dus op meerdere niveaus geëxperimenteerd, met uitdagingen geworsteld en uiteindelijk onze grenzen verlegd. Een Chinese wijsheid zegt: crisis is groei. Geen enkel project was tot nu toe zo leerzaam als deze.

Het eindresultaat is een omkering van de overzichtelijkheid van het loft-principe. De alchemist biedt met de ingrediënten ruimte, licht, oriëntatie en materiaal juist een mysterieuze en verrassende ontdekkingswereld.