The Next Step Program

Sportpark Willem-Alexander Schiedam

Deelnemers / Deelnemers Editie I
Gemeente Schiedam
Zoomweg 2 3123EP Schiedam
MoederscheimMoonen Architects
10/06/2016

SPORTPARK WILLEM-ALEXANDER
In Schiedam is onlangs een uniek bouwwerk opgeleverd; bovenop het tunneldak van de rijksweg A4 is een park en een sportpark aangelegd. Het nieuwe Spor tpark Willem-Alexander is onderdeel van een grote transitie binnen de gemee nte. Onder het motto ‘Schiedam in beweging’ hebben sportver enigingen een vernieuwingsslag op het nieuwe dakpark gemaakt en verrijzen e r op de vrijkomende sportvelden elders in de stad energiezuinige woonwijken . Met als eindresultaat een stads- en sportpark van ruim 2 kilometer lengte bovenop de rijksweg. MoederscheimMoonen Architects was als architectenbure au al vanaf 2012 betrokken bij het project waar door vele stakeholders en b edrijven aan is gewerkt.

Het project staat voor ons bureau symbool voor het werken aan complexe (inf rastructurele) projecten in de huidige tijd. Het project toont hoe je als a rchitect van invloed kunt zijn op projecten van grote schaal, en hoe zich d it tot in de kleinste details kan vertalen. Het gaat over vakmanschap; maar het is naast een écht bouw- en ingenieurswerk ook vooral een project geweest met een grote maatschappelijke component. Als architect hebben we n iet alleen concreet vorm gegeven aan de gebouwen, velden en de verschillend e faciliteiten, maar hebben we vooral ook vorm gegeven aan het proces om zo wel bij de directe omgeving als de verschillende verenigingen draagvlak te creëren voor deze grote transitie binnen de stad Schiedam.

Het project gaat verder over samenwerken met verschillende ontwerpers onder ling (BGSV Stedenbouw en landschap en ontwerpbureau DeMakersVan) en ook met een groot team van bouwers, ingenieurs en opdrachtgevers. Samen is er vorm gegeven aan een gebied en een ensemble van gebouwen, met als fundamenteel concept; het creëren van meerwaarde door middel van dubbel grondgebrui k. Onderdeel van onze opgave was niet alleen het ontwerp maar ook het ruimt elijk/financieel onderzoek naar de mogelijkheden van de verschillende compo nenten voor dubbel grondgebruik op de locatie. Een specifieke opgave bleek verder het spelen van balsporten op hoogte in relatie tot windhinder. Voor dit project zijn we met een spannende en unieke oplossing gekomen om de win dhinder te reduceren.

DE BETEKENIS VOOR DE STAD SCHIEDAM
Op 2 september 2010 zette de toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat, Camiel Eurlings, zijn handtekening onder de ontwikkeling van het laatste ge deelte van de rijksweg A4 tussen Delft en Schiedam. Het betekende de voltoo iing van een traject waar ruim vijftig jaar geleden al de eerste tekeningen voor zijn gemaakt. Met de hedendaagse inzichten werd een plan ontwikkeld v oor een verdiept traject dat het bijzondere karakter van het Midden Delflan d zou respecteren. Ter hoogte van Schiedam en de verbindingsknoop Kethelple in werd in een landtunnel voorzien. De gemeente Schiedam was tijdens deze f ase al nauw betrokken bij de planvorming en realiseerde zich dat zo ’n grootschalige ontwikkeling binnen de stadsgrenzen kansen bood vo or een duurzame ontwikkeling van de stad. De kansen op een veelvoudige kwal iteitsslag kregen een duidelijk gezicht toen de gemeente Schiedam inzette o p dubbel grondgebruik. Sportverenigingen afkomstig van sportcomplexen Harga en Kethel krijgen een modern onderkomen op het nieuwe Sportpark A4 en kunn en zich hierdoor verder ontwikkelen. De ruimte die daar vrijkomt, zorgt voo r een kwaliteitsimpuls op het gebied van woningbouw. De nieuwe woonwijken v ormen een goede aanvulling op het bestaande aanbod in Schiedam, waardoor Sc hiedammers in eigen stad wooncarrière kunnen maken.

MEERVOUDIG RUIMTEGEBRUIK
Dat het hier om een complexe multidisciplinaire opgave gaat, blijkt alleen al door de programmering. Bovenop het tunnellichaam worden vier voetbalveld en en twee handbalvelden gerealiseerd. Doordat aan weerszijden van de tunne l betonnen luifelconstructies zijn aangebouwd, wordt de ideale breedte voor een voetbalveld bereikt maar ontstaat er tevens plek voor meervoudig ruimt egebruik. Aan de zuidelijke zijde van het sportpark worden deze langwerpige ruimtes benut als parkeergarage en in de noordelijk gelegen luifel wordt e en indoor atletiek-, honkbal- en cricketaccommodatie gerealiseerd. De beton nen luifels met de voetbalvelden dienen verder enorme waterbuffers ten guns te van het hele gebied.

HET SPORTVERZAMELGEBOUW
Tussen de opgetilde buitensportvelden is een sportverzamelgebouw gerealisee rd. Het gebouw voorziet in een multifunctionele sporthal, dans- en balletru imtes, multifunctionele ruimtes, horecavoorziening en kleedruimtes voor de verschillende binnen- en buitensporten. Door de faciliteiten wordt de sport participatie van Schiedammers gestimuleerd en kunnen ook ongeorganiseerde s porters of passanten er terecht. Het sportcomplex vervult tevens een sociaa l-maatschappelijke functie door onder andere naschoolse activiteiten. Het g ebouw is zo veel mogelijk in het hart van het park gepositioneerd om de con nectie en de beleving met de sporten rondom zo goed mogelijk te maken. Het gebouw is als het ware een intermediair tussen het maaiveld en de circa zes meter hoger gelegen velden op het tunneldak. Om deze hoogte te overbruggen , manifesteert het gebouw zich vooral door het royaal vormgegeven terras da t zich op de eerste verdieping, als verlengstuk van de horeca, bevindt. Dit terras is vormgegeven als een echt plateau. ‘Zwevend’ tuss en de verschillende niveaus creëert het een overgangszone tussen de be ide maaivelden; een plek met een riant uitzicht over de sportvelden. De vormgeving van het gebouw versterkt de aanwezigheid van dit niveau door de prominente expressie van dak- en terrasluifels. Deze gevelbanden zijn hét expressieve element van het gebouw die de gelaagdheid van het complex benadrukken.

EEN GROOT PROJECT TOT IN DE KLEINSTE DETAILS
Het bouwen van sportvelden op grote hoogte (zes meter boven maaiveld!) bren gt bijzondere uitdagingen met zich mee. Vier van de vijf voetbalvelden en t wee handbalvelden komen namelijk op een hoogte te liggen waar er meer invlo ed van wind zal zijn. Ten behoeve van goede spelomstandigheden is het gehel e sportpark en de omliggende omgeving op schaal nagebouwd en getest in een windtunnel. Hieruit kwam de ontwerpvraag naar voren om een hekwerk te beden ken dat ook bij zou dragen aan windreductie. Met deze ontwerpvraag zijn we aan de slag gegaan en hebben we samen met ontwerpbureau DeMakersVan een pix el ontwikkeld. Een pixel die op de kruispunten van het draadwerk bevestigd kan worden en met een zekere dichtheid bijdraagt aan de windreductie op de velden. Door de hoge dichtheid is de kans aangegrepen om de pixel ook grafi sche kwaliteiten mee te geven en is er met een beperkt kleurenpalet (groen) een groot canvas rondom de velden getrokken. Het hekwerk heeft een totale lengte van 1,2 km, een oppervlakte van ruim 8000 m² en wordt vormgegev en door ruim 1.6 miljoen pixels die het hekwerk verdichten en ruimte schepp en voor verbeelding. Het is misschien wel het grootste canvas van Europa en toont datgene wat het park verenigt; groen, natuur, spelen, bewegen, wind en vooral energie! Een spannende combinatie van transparantie, luchtdoorlat endheid, en een verrassend visueel effect omdat de intensiteit verandert on der de hoek van inval.

moederscheimmoonen_sportpark_willem-alexander_003 moederscheimmoonen_sportpark_willem-alexander_002