Herbestemming De Zwarte Silo

De opdracht voor de herbestemming van de Zwarte Silo kreeg Wenink Holtkamp Architecten begin 2012, vlak na het winnen van de runner-up prijs bij Europan 11 voor dezelfde locatie: het havenkwartier te Deventer. Het luidde de start van ons bureau in. Middels Europan zijn we bij de eerste groep potentiële huurders en ontwikkelaar BOEi in beeld gekomen, die ons de opdracht gaven een horecagelegenheid te ontwerpen in de oude graansilo (1923) die een zeer belangrijke plaats inneemt in zowel de historie van de stad Deventer, alsmede een belangrijke positie heeft in de stedenbouwkundige structuur van deze oude Hanzestad. Het gebouw markeert, voor bezoekers en bewoners die Deventer benaderen via de A1, zowel de entree naar het oude centrum als de entree naar het Havengebied, waar vele nieuwe ontwikkeling gaande zijn. De Zwarte Silo genereert met zijn huidige horeca functie 5000 bezoekers per week en is daarmee een belangrijke motor voor het Havenkwartier.

De oorspronkelijke groep huurders zijn in het verloop van het traject afgehaakt en er zijn meerdere andere initiatiefnemers gepasseerd. De interesse van deze verschillende partijen versterkte bij ons het idee om niet een naadloos maatpak te ontwerpen voor de gebruiker (de gebruiker kan met name binnen de horeca snel wisselen) maar om bij de herbestemming vooral de kwaliteiten van het gebouw en van de directe omgeving bloot te leggen. Zo hebben we de in zeer slechte staat zijnde bakstenen wand aan de oostzijde bijna geheel opengebroken om de aangrenzende haven bij het interieur te betrekken. Tevens zijn alle oude openingen aan de zuidzijde teruggebracht, zei het wel met minimalistische stalen puien om de transparantie te optimaliseren. In het silogedeelte is aan de zuidkant de bestaande deuren vervangen door 4 meter hoge puien, om ook weer het havengebied te betrekken bij de beleving van het interieur.

We wilden dat het ontwerp op bescheiden wijze de kwaliteiten van het bestaande gebouw zou bloot leggen. Daarom is binnen in het gebouw alles zo rauw mogelijk gelaten. Alle toevoeging die door ons bureau zijn vormgegeven, zoals de balustrade t.p.v. de entresol in het silogedeelte, het verlichtingsplan, de vloer en zichtinstallaties passen bij de rauwe uitstraling van de bestaande betonnen trechters, kolommen, kluisdeuren en grote houten schuifluiken in de lage gedeelten van het gebouw. Tijdens de bouw kwamen we in een te slopen wand een authentieke pui tegen die niet op de oude tekeningen te vinden was. Ter plekke hebben we besloten de indeling iets anders te maken, zodat het volume met de authentieke pui ruimte zou kunnen bieden aan een bar, waardoor het oude gebouw met de nieuwe functie ook weer bijna vanzelfsprekend bij elkaar komt.

In de aanpak van het exterieur zijn twee zaken met name van belang geweest.

1. 1. Het kleurgebruik. Bij het bestaande gebouw waren de laagbouw en nieuwbouw zowel qua vorm alsmede het kleurgebruik van elkaar gescheiden. In de huidige situatie zijn zowel de bestaande houten luiken, alsmede alle bestaande en nieuwe stalen puien in staalgrijs gekleurd. De lichte accentkleur die is toegepast t.p.v. de bestaande deurpanelen komen terug in de dak en vloerranden van het gebouw en de luifel boven het perron aan de Noordzijde. Daarom oogt het gebouw nu meer als een geheel, de oude en nieuwe openingen vormen een natuurlijke overgang in de compositie.
2. 2. De gevel van de Zwarte Silo vertellen veel over de rijke historie van het pand. Sommige oude gevelopeningen zijn dichtgemetseld, hebben nieuwe ramen en deuren gekregen. Tijdens de grootste verbouwing van de Silo werden alle houten kozijnen een de straatzijde vervangen door ranke stalen kaders. Ons ontwerp voor de gevels moesten een nieuw hoofdstuk in deze geschiedenis worden, waarin duidelijk waarneembaar is dat alle nieuwe ingrepen hedendaags zijn. Door alle openingen te ontwerpen met glasvlakken die qua omvang ten tijde van de oorspronkelijke bouw technisch nog niet te maken waren (de opening in de Oostgevel is 9 x 2,7m groot) zie je duidelijk de nieuwe sporen van de tijd terug in de gevels.

Fooddock (markthal) is uiteindelijk de partij die in de Zwarte Silo is getrokken en die het gebouw definitief zijn nieuwe functie heeft gegeven.  De manier hoe Fooddock de meubels en de foodstands heeft ingericht is door hen zelf bedacht en uitgevoerd. De manier hoe de foodstands in het gebouw zijn geplaatst geeft de aanpak van het gebouw aan: Niet een maatpak, maar het gebouw genereert mogelijkheden en legt de kwaliteiten bloot. Het is aan de huidige en toekomstige huurders om hier een eigen invulling aan te geven.  De architect vond hierbij het niet-maken net zo belangrijk als het maken.