Eenwerk en Irma Boom Office

Vlakbij het Vondelpark in Amsterdam, in een straat met typisch Nederlandse neo-renaissance baksteen huizen, staat opeens een radicaal anders gebouw. Gemaakt van glas, staal en basalt, contrasteert het gebouw door zijn setback op een subtiele manier met de buren. Gebouwd op de footprint van een voormalige garage, is het gebouw EENWERK, een kunstruimte die een werk per keer tentoonstelt. In het huis naast de garage zijn het kantoor waar ontwerpster Irma Boom werkt en de bibliotheek waar zij haar boekenverzameling heeft. Geïnitieerd als een enkelvoudig project zijn EENWERK en Irma Boom Office (IBO) met elkaar verbonden zodat interactie tussen de diverse verzameling van ruimtes die ze delen mogelijk is.

Hoewel het contrast tussen het oude en het nieuwe gebouw vanaf buiten gezien duidelijk is, vervaagt dit verschil binnen door de opeenvolging van ruimtes en de verschillend vormgegeven verbindingen tussen deze. EENWERK, opgericht door Irma’s partner Julius Vermeulen, en IBO kunnen als twee eigen entiteiten beschouwd worden, maar ook als een ensemble van onderdelen die samenwerken. De ruimtes binnen het project zijn ontworpen om een variëteit aan condities te bieden die de gebruiker uitdagen, in het bijzonder de kunstenaars die tentoonstellen in EENWERK, om te interpreteren, te reageren, en om mee te werken.

Aan de voorkant is een kleine stoeptuin ontworpen door Piet Oudolf. Na een stap door deze tuin kom je het gebouw binnen door een zwarte deur in een basalt gevel, waarna je direct geconfronteerd wordt met twee verschillende doorzichten. Het eerste doorzicht is direct naar een park achtige setting achter het gebouw. Dit doorzicht gaat door een 4.5 m hoge, met glas omsloten ruimte, die afwisselend een garage, een kunstruimte, een performance ruimte of een plek voor een receptie is. Een vouwdeur, die over de volledige breedte te openen is maakt het mogelijk om deze ruimte uit te breiden naar de tuin buiten. Het tweede doorzicht is een diagonale route die leidt naar het kantoor van Irma Boom en naar een trap gemaakt van dikke aluminium platen. Deze trap gaat naar de bibliotheek.

De bibliotheek bestaat uit drie ruimtes die verschillend gebruikt worden; een ontmoetingsruimte, een presentatieruimte en een tentoonstellingsruimte. Hier zorgen oorspronkelijke klassieke ornamenten voor evenwicht met de hedendaagse interventies in de ruimtes, zoals de gordijnen ontworpen door Inside Outside, die gebruikt kunnen worden om de ruimte te verduisteren bij video projecties. Vanaf deze verdieping is er een smalle gang die weer teruggaat naar de hoofd tentoonstellingsruimte van het nieuwe gebouw.

Met zijn grote ramen aan de voor- en achterkant, maakt de transparantie van de galerie dat niet alleen de kunst maar ook de context ten toon gesteld wordt. Van buitenaf kijk je dwars door het gebouw heen en krijg je een voorproefje van hetgeen binnen te zien is. Betonnen trappen verbinden de galerie met de verdiepingen boven en beneden. Deze trappen liggen direct achter de voorgevel en maken een ononderbroken route met een opeenvolging van dynamische doorzichten, zowel binnen in het gebouw als naar buiten. De combinatie van trappen in het oude en het nieuwe gebouw maken het mogelijk om in een lus door EENWERK en IBO te bewegen.

De ruimte boven de galerie is een kas die gebruikt kan worden om planten en groente te verbouwen, maar ook om kunst ten toon te stellen of te maken, in een omgeving die een Arcadische met een stedelijke setting mengt. Polycarbonaat wanden geven de ruimte een lichtheid die contrasteert met de baksteen wanden van de aangrenzende gebouwen. Aan de voorkant zijn schuifdeuren die toegang geven tot een balkon met uitzicht over de straat. Aan de achterzijde is een takel aan een draaiende arm die het mogelijk maakt om zware objecten omhoog te takelen. Om de objecten naar binnen te krijgen kunnen op galerie- en op kas niveau de gevels compleet geopend worden.

Hoewel EENWERK en IBO verschillende dingen doen, EENWERK toont werk, IBO maakt werk, zijn ze allebei gewijd aan het experiment op het gebied van kunst, design, architectuur, fotografie en alles wat daar bij aan kan sluiten. Vergelijkbaar met Irma Boom’s boeken heeft het gebouw EENWERK, wat van zichzelf ‘een werk’ is, als doel om een actieve rol in te nemen in de presentatie van zijn content.