The Next Step Program

EU Gebouw

Deelnemers / Deelnemers Editie I
Ministerie van Buitenlandse Zaken
Kattenburgerstraat 5 1018JA Amsterdam
DUS Architects
12/23/2015

Introductie
Ter gelegenheid van het Nederlandse EU voorzitterschap 2016 heeft DUS architects een uniek ontwerp gerealiseerd op het Amsterdamse Marineterrein. Hier kwamen de Europese politici samen in het speciaal geplaatste mobiele Europa Gebouw. Eyecatcher was de entreegevel, ontworpen door DUS, die bestond uit zeildoek gecombineerd met unieke 3D-geprinte elementen van bio-plastic die na het voorzitterschap geheel worden gerecycled. DUS heeft met minimale middelen een spectaculaire entree ontworpen die traditie en toekomst in zich verenigt, met blauwe 3D prints op elegante wijze refereert aan de EU en ondanks het gesloten karakter een uitnodigend en publiek gebaar maakt.

Het EU gebouw is tot stand gekomen in een bijzondere samenwerking waar verschillende partijen in zeer korte tijd intensief hebben gewerkt aan een samenhangend geheel. Vanuit het ontwerp voor de visuele identiteit van EUNL (door Studio Dunbar), samen met de inrichting (ontwerp studio Edward van Vliet) en binnen de stevige basis van Neptunus’ bouwsysteem voor tijdelijke gebouwen, heeft DUS de gevel gericht ontworpen op samenhang en de EUNL identiteit verbonden met de identiteit van de plek en de pioniersgeest van Amsterdam.

Het ontwerp is op verschillende niveaus een creatief antwoord op een specifieke opgave. Tijdelijkheid ligt in de aard van de vraag: het voorzitterschap van de EU is van beperkte duur, maar van grote betekenis. Dit vraagt om een uniek gebaar, dat echter voor slechts korte tijd zal functioneren. Hoe kan dat op een duurzame manier gerealiseerd worden?

Historische zeilschepen en digitale productie

Gevel ontwerp
Het gevelontwerp legt de verbinding tussen het EU gebouw en de omringende openbare ruimte. Het gebouw moest helemaal gesloten zijn, vanwege het introverte karakter en de beveiligde functies binnen. De gevel is opgetrokken uit speels gevormde zeilen die refereren aan de historie van de locatie, de zeilschepen die gebouwd werden en vertrokken van het Marineterrein. Op verschillende punten is het doek opgetild, zodat nissen ontstaan. Dit verbeeldt nieuwsgierigheid en ontdekkingszin, ‘het tipje van de sluier’, en Alice in Wonderland die een nieuwe wereld ontdekt.
In de nissen schuilen EU-blauw gekleurde 3D geprinte banken. De geprinte patronen lopen van groot naar klein en van rond naar vierkant, als verbeelding van de verscheidenheid en samenkomst van de EU landen. In het vorm- en materiaal gebruik komen zo nieuwe en oude technieken, historie en toekomst, traditie en innovatie samen.

De nissen betrekken de buitenruimte en geven plek aan het informele politieke proces. Hier kunnen politici elkaar rustig spreken, en gaat de vergadering nog even verder. Naast de gasten van het EU Voorzitterschap ’16 is iedereen welkom om plaats te nemen in de façade en getuige zijn van een architectuur die nog nooit eerder in de openbare ruimte is toegepast. Van dichtbij kunnen bezoekers en passanten de ruimtelijke patronen van de printlijn onderzoeken, die van onder naar boven veranderen. Geheel in lijn met het thema ‘Explore’, worden zij uitgenodigd het materiaal en de techniek te bekijken en aan te raken en zich te verwonderen over de mogelijkheden en schoonheid die deze brengen.

Verlicht ontwerp
Bij zonsondergang start er een bescheiden lichtshow, door de in de gevel geïntegreerde verlichting. De 3D print banken worden met wit licht aangeschenen. Achter het zeildoek pulseert zachtjes een blauw-wit licht. In 2 minuten gloeit het licht op en dooft weer langzaam uit, als een lichtbaken in de haven. De snijpatronen van het witte zeil worden hierdoor af en toe mooi zichtbaar, een herinnering aan de historische zeilschepen op het IJ. De oplichtende gevel toont zo de gevraagde feestelijke en spectaculaire uitstraling voor de entree, en is een elegant lichtpunt in de stad.

Circulair XXL 3D print
Het ontwerp voor het EU gebouw laat zien hoe een tijdelijk gebouw duurzaam kan zijn en geheel kan worden hergebruikt. De basis van het gebouw is een flexibel systeem, dat na afloop van het voorzitterschap wordt gedemonteerd en elders zal worden ingezet – een duurzaam lease-principe. DUS heeft hier een unieke, volledig circulaire gevel aan toegevoegd.

Circulair en innovatief ontwerp
Het gevelontwerp verbindt traditie en toekomst: het zeildoek is een herkenbare metafoor, maar ook de 3D printtechniek is betekenisvol ingezet. De prints zijn parametrisch ontworpen, een uniek printpatroon is digitaal gegenereerd, verlopend van rond naar vierkant, van bol naar hol en van groot naar klein. Symbool voor de diversiteit in de samenleving en in de EU, is dit een vorm die met traditionele bouwmethodes onmogelijk te realiseren zou zijn – en nu voor het eerst in het publiek domein getoond.
Elk zitelement is parametrisch ontworpen en past perfect in iedere – unieke – nis. Dit is op kleine schaal getest in de ontwerpfase. Tijdens de bouw heeft de methode zich bewezen: in slechts twee uur, ruim minder dan gepland, is de gehele gevel geassembleerd. Het zijn speciaal voor het voorzitterschap ontwikkelde prototypes, lokaal geprint met de XXL 3D printer van het 3D Print Canal House – een initiatief van DUS – in Amsterdam. Deze levensgrote printer print elementen van 2 x 2 x 3,5 meter, met de Fused Deposition Modeling (FDM) techniek waarbij kunststof wordt gesmolten, waarmee een computergestuurde printerkop laag voor laag ruimtelijke objecten bouwt. Dit productieproces is goed te zien in het eindproduct waar elk print laagje zichtbaar is. Het is wereldwijd de eerste keer dat dit soort XXL 3D prints in het publieke domein worden getoond.
De prints zijn gemaakt van een speciaal ontwikkeld bio-based materiaal, dat 100% gerecycled kan worden. Dit maakt het ontwerp 100% duurzaam. DUS heeft de gevelelementen na gebruik opgehaald en verwerkt deze nu tot nieuwe 3D print producten. Zo is een innovatief proces doorlopen dat demonstreert hoe digitale productietechnieken het bouwproces kunnen vernieuwen. Met deze technologie is productie direct vanuit het digitale ontwerp / model mogelijk. Op grote schaal toepasbaar, kan dit unieke architectuur voor iedereen beschikbaar maken en een grote energiebesparing in de wereldwijde bouw realiseren.

DUS architects
In slechts vier maanden tijd is het ontwerp voor de gevel van het EU gebouw gemaakt, getest en geproduceerd. Door DUS zelf. DUS werkt vanuit een focus op design, innovatie en community en ziet een wereld waarin digitale technologie het bouwproces zal verpersoonlijken en verduurzamen.
Door zelf te doen en te produceren, onderzoekt DUS digitale productiemethoden en maakt zich de technische en esthetische mogelijkheden hiervan eigen – op ambachtelijke wijze. Deze vernieuwing wordt gedreven door de wens om beter en efficiënter te kunnen bouwen. Met als resultaat architectuur die de identiteit van de klant / gebruiker ondersteunt en versterkt: zorgvuldig, betekenisvol, symbolisch.

Het EU gebouw is hiervan een voorbeeld, waarin DUS het 3D printen voor de bouw heeft verkend, en al pionierend de volledige levenscyclus heeft doorlopen. Dit heeft geresulteerd in een architectonische primeur: voor het eerst zijn op grote schaal bioplastic 3D prints in het publieke domein getoond. Toegankelijk voor iedereen, vernieuwend op elk schaalniveau, is dit een statement voor de ontwikkeling van digitale productie en pleidooi voor verdere innovatie en verduurzaming van het bouwproces.

dus_eu_016ossipvanduivenbode1 160715_eu-facade_recycle_dus1